ESWL : ŞOK DALGALARI İLE TAŞ KIRMA TEDAVİSİ
Günümüzde ortalama her sekiz kişiden biri hayatında bir kez böbrek taşı hastalığına yakalanabilmektedir. Taş hastalığı çok sık görülen hastalıklardan biridir. Vücutta bulunan bazı minerallerin böbrek içinde birleşmesinden ve üst üste yığılmasından oluşur. Oluşan taşların büyüklükleri geçen zamana bağlı olmak üzere kum şeklinden ceviz büyüklüğüne kadar değişik boyutlarda olabilir.
Böbrek taşları bazen hiçbir belirti vermeyebilir. Çoğu zaman da her hastada farklı şiddette karın, sırt ve bel ağrıları, kimi hasta da kanlı idrar, bulantı, kusma şeklinde etkisini gösterir. Taşlar, tıkanma ve böbrek şişmesi, iltihaplanma, kan zehirlenmesi, böbrek küçülmesi, yüksek tansiyon, hatta ölüme kadar giden zararlar verebilir.
Taşlar düşmedik ve ortadan kaldırılmadıkça rahatsızlık geçmez.
ESWL vücut dışından ses dalgaları ile böbrek ve idrar yolları taşlarını kırma yöntemidir. Bu tüm dünyada yaygın olarak kullanılan ve birçok böbrek taşlarında ameliyattan önce tercih edilen bir uygulamadır.
HASTA SEÇİMİ:
Böbrek veya idrar yollarında taşları olan hastalar bu yöntemle ameliyata gerek kalmadan tedavi olup, taş sorunundan kurtulmaktadır.
TEDAVİ:
Taş kırma tedavisi seanslar halinde uygulanır. Bir esas hastanın durumuna göre 30 ila 60 dakika sürebilir. Seansa sayısı; taşın yeri, sayısı, büyüklüğü böbreğin durumu gibi faktörlere bağlıdır.
Tedaviden önce hastaya hafif bir şey yemesi tavsiye edilir. Özellikle gazı olan hastaların, gerekirse bir gece önceden gaz giderici ilaçlar alması istenebilir.
Tedavisi ağrısızdır. Ağrı olursa ağrı kesici verilerek tedaviye devam edilir. Tedavi esnasında hareket etmeden sakin durulması gerekmektedir.
TEDAVİDEN SONRA:
İlk çıkan idrarlar kırmızı, koyu renkli olabilir. Korkmayınız. Eğer yeteri kadar su içerseniz idrarın rengi açılacaktır. Bu kırılan taş parçalarının sürtünme ve çarpmalarından dolayıdır. Geçicidir. Taş parçalandıktan sonra toz, kum ya da küçük parçacıklar halinde akıp giderler.
Dökülme genellikle ağrısızdır. Yalnız hastaların %20'sinde şiddetli böbrek ağrısı olabilir. Bununla beraber bulantı ve kusmada olabilir. Bu kumların dökülme belirtisidir.
Ağrı, verilecek ilaçlarla giderilmektedir. Bu hastalarda nadir olarak serum takılması gerekebilir.
Bazı haslarda taşın içinde enfeksiyon görülebilir. Ya da kırma tedavisinden sonra hastanın ateşi çıkabilir. Ateşinizi kontrol ediniz. 38 C'nin üzerinde ise muhakkak doktorunuza haber veriniz. Bu durumda verilecek antibiyotiklerle ateşiniz kontrol altına alınacaktır.
TEDAVİYE YARDIMCI YÖNTEMLER:
Bazı hastalarda, gerek önceden çok sayıda ameliyat geçirmeleri, gerekse de taş kütlesinin büyüklüğü veya iltihabı dikkate alınarak önceden veya sonradan mesaneden böbreğe kadar uzanan tüp konulabilir.
"Drenaj Tüpü" diye anılan bu silikon benzeri materyalden yapılan tüpler sayesinde taş kırma bu grup hastadan daha sağlıklı olmaktadır. Bunun dışında mesaneden girilerek üreterorenoskopi (ışıklı cihaz) incelemesi yapılabilmektedir. Bu idrar yolunun kapalı sistemle gözlenmesidir. Endoskopi temizlenebilmektedir. Bu metodla ayrıca tedavi görmeniz gerekiyorsa doktorunuz size konu ile ilgili ayrıntılı bilgi verecektir. Çünkü bu yöntemle nadiren uygulanmaktadır.
ÖZEL DURUMLAR: Genel olarak hastaların büyük çoğunluğunda taşlar tamamen dökülür. Nadir vakalarda mükerrer seansa rağmen ESWL ile taşın tamamen giderilmesi böbreğin anatomik yapısına veya daha evvel oluşmuş nedenlere bağlı olarak (ameliyatla tedavide de bazı hallerde görüldüğü gibi) mümkün olmayabilir. Çok az bir olasılıkla ESL ve düzenli takibe rağmen ameliyat gerekebilir.
KONTROL:
Taşlar parçalandıktan sonra idrar yolundan mesaneye doğru akarlar. Kum dökme olayı taşın kitlesine göre bazen haftalarca sürebilir.
TAŞ OLUŞUMUNUN ÖNLENMESİ:
Taşlı hastalarda taş tedavi edildikten (ESWL veya ameliyat) sonra, genellikle %30'unda tekrar oluşur. Bu oranı düşürebilmek için dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. Bu noktaları yıllarca dikkatli bir şekilde uygularsanız taş hastalığına yakalanma oranınız bariz bir şekilde düşer. Yapılan taş tahliline taş hastasının kullanması gereken özel ilaçların yanı sıra bir de her taş hastasının dikkatle uygulaması gereken önlemler vardır.
Bunlar;
1- Hareket,
2- Su içmek,
3- Gıda,
olmak üzere 3 ana grupta toplanabilir. Böbrek taşı genel olarak daha çok oturan şişman insanlarda görülen bir hastalıktır. Kilonuzu normale düşürmek ve aşırı alışkanlıklardan kaçmal (aşırı sigara, alkol kullanmak, gazoz gibi çeşitli şekerli mayilerden çok miktarda almak ya da çok yemek) sizin için zararlıdır.