Hastanemiz doktorlarından Uz. Dr. Can Çolakoğlu'nun 21 Kasım Dünya KOAH Günü'ne yönelik bilgilendirme yazısı...
23 Aralık 2021

koah_web.png

KOAH(Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı)

             Önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalık olan Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) solunum yollarında ve akciğerlerde zararlı duman, gaz ve tozlara karşı güçlü bir iltihabi durum gelişmesi olarak tanımlanabilir. Genellikle ilerleyici ve geri dönüşü olmayan yani kalıcı özellikte akciğerde hasar oluşumu vardır. Akciğerdeki bu kalıcı ve ilerleyici iltihabi olay küçük solunum yollarında daralma, akciğerde harabiyet ve akciğerlerin hava ile dolup boşalmasında zorluğa yol açar. Sonuç olarak hasta soluk verirken solunum yollarının olması gerekenden erken kapanmasına yol açar ki bu durum spirometri yani solunum fonksiyon testi ile ölçülmektedir. Kronik bronşit terimi ise bahsedilen iltihabi olayın gelişme süreci içinde oluşan birbirini izleyen en az 2 yıl boyunca yılda enz 3 ay süren öksürük ve balgam çıkarma olarak tanımlanabilir.

             KOAH dünya çapında, hastalık nedeniyle ölümlerin ve hastaneye yatış gerektiren durumlar en sık nedenlerinden biridir. Yapılan geniş kapsamlı araştırmalarda KOAH sıklığı, sigara içmeyenlere göre sigara içen ve geçmişte sigara içmiş olanlarda, 40 yaşın üzerindekilerde, kadınlara göre erkeklerde daha hızlı artmaktadır. KOAH poliklinik, acil servis ve hastaneye yatışa sebep olan hastalıklar içinde en sık nedenlerden biridir. KOAH ile birlikte hastanın yaşlı olması, kalp hastalığı gibi KOAH ile ilişkili hastalıkların olması hastaneye yatış gerekliliğini arttırmaktadır.

             Birçok ülkede KOAH önemli ölüm nedenlerinden biridir. 2020 yılında KOAH ‘ın dünya çapında hastalık nedeniyle ölümlerin en sık 3. nedeni olacağı tahmin edilmektedir. Sigara içmek en iyi bilinen KOAH nedenidir, ancak KOAH ‘a yol açan tek neden sigara içmek değildir. Sigara içmeyen kişilerde de KOAH gelişebilir. KOAH, ırsi ve yaşanılan çevreden kaynaklanan nedenlerin birlikte etki etmesi ile gelişir, yani her sigara içen kişide KOAH gelişmeyebilir. Doğuştan gelen kişideki bir takım vücuda ait yapısal madedelerin eksikliği de KOAH gelişmesine katkıda bulunabilir. Örneğin; Ağır derecede KOAH hastalarının sigara içen kardeşlerinde de KOAH gelişme riski artmıştır. Yaşam süresi artıkça maruz kalınan kirli hava,sigara dumanı gibi KOAH ‘a yol açan nedenlere maruziyet arttığından yaş da KOAH için bir risk faktörü sayılabilir.

             Pasif olarak tütün dumanına maruz kalma, iş ortamında solunan kirli hava , toz, zararlı maddelerin buharları da KOAH için risk faktörüdür. Açık ocaklarda (tandır vs.) yada iyi çekmeyen sobalarda yakılan odun ,tezek, hasat artıkları ve kömür dumanıda önemli risk faktörleridir. Astım ve kronik bronşit hastalarında da KOAH daha sık görülmektedir. Genellikle yorulmakla (merdiven çıkmakla, koşmakla vs.) Nefes darlığı, uzun zamandır devam eden öksürük ya da balgamı olan ve KOAH riski olan her hastada KOAH tanısı düşünülmelidir.

KOAH TANISI

                KOAH tanısı konulduğunda KOAH ‘a bağlı gelecekte hastaneye yatış, hastalıkta kötüleşmeler olabileceği için , amaçlardan biri de hastalığın şiddetini belirlemektir. Hastalığın şiddeti yine solunum fonksiyon testi yapılarak belirlenir. KOAH hastalarında kalp damar hastalıkları kemik erimesi, akciğer kanseri gibi eşlik edebilecek hastalıklar sık görülür. KOAH tanısı düşünülen hastalarda bu KOAH’a eşlik eden hastalıkları açısından da hastalar değerlendirilmelidir.

KOAH TEDAVİSİ

*Sigara içen kişilerde sigarayı bırakmak çok önemlidir, sigarayı bırakma konusunda sigara bağımlılığı ilaçlarla tedavi edilmelidir.
*KOAH tedavisiyle amaç hastanın şikayetlerini azaltmak, düzenli nefes açıcı ilaç tedavisine rağmen hastanın şikayetlerinde kötüleşme olma olasılığını azaltmak, egzersiz yaptığında daha rahat nefes almasını sağlamak olmalıdır.
*Düzenli KOAH tedavisi alan hastalarda düzenli ilaç kullanılmasına rağmen yine de hastalık şikayetlerinde artma olabilir.

           Bu duruma KOAH Alevlenme denir. KOAH alevlenmeleri ölümcül dahi olabilir. KOAH alevlenmeleri en sık olarak mikrobik iltihablara bağlı olabilir. KOAH alevlenmelerinin tedavisinde amaç artan hastalık şikayetlerini azaltmak şeklinde olur ve genellikle bunun için hastanede yatarak tedavi almak gerekir.

          Sonuç olarak 40 yaş üzerindeki bir kişide, ilerleyen,genellikle egzersizle kötüleşen, kalıcı nefes darlığı, aylardır yıllardır devam eden aralıklı öksürük, aylardır yıllardır devam eden balgam, risk faktörleri (tütün dumanı, evde yemek pişirme ve ısınmada kullanılan yakıtların dumanı, meslekle ilgili toz ve buharlar) var ise hasta mutlaka bir göğüs hastalıkları uzman doktoruna başvurup muayene olmalıdır. KOAH olduğundan şüphenilen tüm hastalara MUTLAKA SOLUNUM FONKSİYON TESTİ YAPILMALIDIR ve bir an önce tedavi başlanmalıdır. Çünkü KOAH ilerleyici, kalıcı ve bazen ölümcül sonuçlara yol açabilen bir hastalıktır.

 

gogus.png